Stejt department u godišnjem izveštaju o stanju verskih sloboda u svetu navodi primere antisemitskih incidenata u Srbiji, pominju se primedbe manjih grupa da vlada favorizuje Srpsku pravoslavnu crkvu, govori se o pitanju vlasništva nad zemljištem oko manastira Visoki Dečani, ali se ističe i rad srpskih vlasti na restituciji imovine zaplenjene tokom Holokausta, kao i na izgradnji memorijalnog centra na Starom Sajmištu.
Izveštaj koji se odnosi na 2021. godinu obuhvata procenu kretanja religijskih sloboda u 198 država i teritorija, a dokumenti ovog tipa Sjedinjene Američke Države priređuju gotovo pet decenija.
U dokumentu se navode ocene predstavnika pojedinih verskih grupa koje smatraju da se Srpska pravoslavna crkva favorizuje, te da manje verske grupe i dalje nailaze na nerazumevanje javnosti. Kao primer navodi se da su pojedini veb-sajtovi, tradicionalni mediji i građani često žigosali male verske grupe kao ,,sekte”, što vide kao izraz sa snažnom negativnom konotacijom.
Kako se dalje ističe, lideri dve islamske zajednice u Srbiji ponavljaju da, zbog stalnog spora, nijedna nije mogla da predstavlja celu muslimansku zajednicu u kontaktu sa vladom. U januaru prošle godine, jedna od islamskih zajednica tužila je vladu Evropskom sudu za ljudska prava zbog registracije druge islamske zajednice.
U dokumentu se citira i izveštaj Međunarodnog republikanskog instituta u kojem se navode slučajevi antisemitizma u objavama na internetu u vezi sa teorijama zavere koje uključuju jevrejsku zajednicu i Izrael. Takođe, istaknuto je da su u januaru, maju i junu nepoznate osobe pisale antisemitske poruke i postavljale antisemitske postere na više zgrada u Novom Sadu i Beogradu, zbog čega su lideri jevrejske zajednice podneli prijave Republičkom javnom tužiocu i Ministarstvu unutrašnjih poslova protiv nepoznatih počinilaca.
Prilikom pominjanja patrijarha Porfirija, Stejt department navodi da je ,,Patrijarh Porfirije javno naveo značaj međureligijskog dijaloga i odgovornost SPC da ‘prevaziđe polarizaciju’ među etničkim i verskim grupama”.
Kao pozitivno, ocenjuje se da je ,,Vlada nastavila da vraća imovinu bez naslednika i nepotraženu imovinu zaplenjenu tokom Holokausta i restituciju verske imovine oduzete 1945. godine ili kasnije. Vlada je nastavila sa naporima da izgradi memorijalni centar Holokausta na Starom sajmištu, mestu gde se nalazio koncentracioni logor iz Drugog svetskog rata u Beogradu, koji bi takođe uključivao još jedan bivši koncentracioni logor u Beogradu, Topovske šupe”, navodi se u izveštaju Stejt departmenta o verskim slobodama.
U delu izveštaja o stanju verskih sloboda koji se odnosi na Kosovo i Metohiju, citira se i saopštenje SPC da je policija u junu, bez ikakvog objašnjenja, naredila da se autobus sa srpskim hodočasnicima SPC vrati u Srbiju.
Takođe, ističe se da je Ustavni sud u septembru prosledio državnom tužiocu odbijanje Vlade da primeni odluku tog suda iz 2016. godine, kojom se Srpskoj pravoslavnoj crkvi priznaje vlasništvo nad zemljištem oko manastira Visoki Dečani.
,,Kao odgovor na vladino kontinuirano nesprovođenje te odluke i dogovora o radovima na putu iz 2020. godine u Specijalnoj zaštitnoj zoni manastira Visoki Dečani, SPC je u maju prekinula zvaničnu komunikaciju sa vladom’’, navodi Stejt department.
U aprilu prošle godine, panevropska federacija organizacija civilnog društva za kulturno nasleđe, Evropa Nostra, uvrstila je Visoke Dečane na svoju listu sedam najugroženijih mesta nasleđa u Evropi, za šta su vladini zvaničnici na Kosovu* rekli da je ,,pristrasna” i ,,netačna”.
